سلامت نیوز : چندسالی می‌شود كه نام تهران عجین شده است با «آلودگی هوا». انگار «ریه‌های خاكستری» به خواهر‌خواندگی این كلانشهر درآمده‌اند. اگرچه كارشناسان، پایتخت را به كاسه‌ای تشبیه كرده‌اند كه از سه طرف احاطه شده و آلاینده‌های هوا در آسمان تهران محاصره شده اند، اما همین كارشناسان معتقدند همیشه راه چاره‌ای وجود دارد و تهرانی‌ها ناگزیر از به ریه كشیدن این همه آلاینده نیستند.

 اگرچه آلودگی هوای پایتخت سابقه‌ای 50 ساله دارد اما همین كه در چندسال گذشته میزان آلاینده‌ها از مرز اضطرار گذشت و به مرحله بحرانی رسید محققان اعلام كردند ریه یك كودك دوساله تهرانی از ریه پیرمردان 80ساله كه در مناطق كوهستانی زندگی می‌كنند، آلوده‌تر است.

به گفته معصومه ابتکار رئیس کمیته محیط‌زیست شورای اسلامی شهر تهران «دولت فاقد برنامه اجرایی برای کاهش آلودگی هوای کشور است.» چرا كه « آنچه در نحوه اداره و سخن گفتن مسئولان سازمان حفاظت از محیط‌زیست مشخص است نشان می‌دهد این مسئولان با وجود قوانین و اسناد بالادستی مشخص در زمینه کاهش آلودگی هوا، هیچ برنامه عملیاتی برای این منظور طراحی نکرده‌اند.»

قرار بود ظرف 10 سال، وضعیت هوای تهران ساماندهی شود و تا سال 88 به حالت استاندارد برسد. تاكید برنامه‌های دوم تا چهارم توسعه نیز بر این است كه دولت متولی مستقیم كاهش آلودگی هواست و موظف است این آلودگی را كاهش دهد و این یعنی هر آلاینده سالیانه یکبار فقط اجازه دارد از حد مجاز بالاتر رود. اما آلودگی هوا كه همه صاحبنظران معتقدند باید از منابع تولید كننده آن كنترل شود هر روز دشمنی قوی‌تر و بزرگ‌تر می‌شود تا آنجا كه در 5 ماهه نخست امسال از مردمی كه حتی یك روز پاك را هم تجربه نكرده بودند خواسته شد تا برای رهایی از آن دست دعا به سوی آسمان بردارند.

به نظر می‌رسد مسئولان دولتی به جای استفاده از راه حل‌های كارشناسی، ارتقای كیفیت سوخت، تولید خودروهای استاندارد، از رده خارج كردن خودروهای فرسوده و كمك به گسترش سیستم حمل و نقل عمومی برای رهایی از معضلی كه هر روز بزرگ‌تر می‌شود، دست به دامن راه‌هایی نظیر آبپاشی كردن تهران با 5 فروند هواپیمای سمپاشی شدند.

 دولت طرح‌های دیگری هم دارد. طرح‌هایی نظیربارور سازی ابرها كه میلیاردها تومان هزینه مطالعات آن شده است. اما یوسف رشیدی می‌گوید:«بارورسازی ابرها نمی‌تواند راه حل اساسی برای از بین بردن آلودگی هواباشد. در هیچ جای دنیا اینگونه نیست. چرا كه به طور مداوم نمی‌توان باران تولید كرد. این منابع تولید آلودگی هستند كه باید كنترل شوند.» این در حالی است كه وقتی طرح‌هایی نظیر 5 ساله شدن زمان معاینه فنی خودرو‌ها در مجلس بررسی و تصویب می‌شد سازمان حفاظت محیط‌زیست هیچ عكس العملی نشان نداد و تنها پس از تصویب این ماده و اعتراض مسئولان محیط‌زیستی شهرداری تهران، این سازمان به تكاپو افتاد.


 ابتكار نیز درمورد قصور دولت می‌گوید:« رد پای پرداخت نشدن پول مترو در آلودگی هوای تهران كاملا هویداست. کاملا مشخص است که خلف وعده دولت در پرداخت سهم مترو و حمل و نقل عمومی کلانشهرها باعث شده تا این سیستم در کشور از کارایی لازم برخوردار نباشد.»

از سوی دیگر با اینكه تولید پیكان در كشور به عنوان خودرویی كه نماد آلایندگی هوادر كشور است متوقف شده اما هنوز تولید وانت پیكان كه در تولید آن از موتور مشابهی استفاده می‌شود ادامه دارد. اگرچه خودروساز تعهد كرده است كه تولید این خودرو را متوقف كند اما این ضرب الاجل بارها تمدید شده است. دولت نه تنها با این اقدام برخورد جدی نكرده است بلكه گویا با تمدید این مهلت همواره به خودرو ساز متخلف پاداش داده است.

اگرچه در هفته‌های گذشته سیر صعودی نمودار آلودگی هوای تهران كار را به تشكیل جلسه ویژه كمیته كاهش آلودگی هوا كشاند، اما مصوبات این كمیته برای تعطیلی کارخانه‌های آلاینده از امروز لغو می‌شود و برخلاف شرایط

نه چندان مطلوب هوا، این كارخانه‌ها فرآیند تولید آلاینده‌ها را در كنار تولید محصولات خود از سر می‌گیرند. این نخستین بار نیست كه آلودگی هوای تهران از سوی متولیان كاهش آن جدی گرفته نمی‌شود. همین چهار سال پیش بود كه باوجود تلاش‌های كارشناسان محیط‌زیست برای بستر‌سازی و اجرای محورهای هفت گانه طرح جامع كاهش آلودگی هوای تهران، آنقدر برگزاری جلسات كمیته كاهش آلودگی هوا از سوی مدیران سازمان حفاظت محیط‌زیست كشور جدی گرفته نشد كه سرانجام استانداری تهران متولی برگزاری این جلسات شد. آلودگی هوای پایتخت در روزهای آغازین دی ماه 87 در حالی در وضعیت هشدار قرار گرفت و طی مدت زمانی كوتاه،460 بیمار قلبی تنفسی را راهی اورژانس كرد كه جلسات كمیته كاهش آلودگی هوا از روند برگزاری مناسبی برخوردار نبود.

تعداد جلسات كمیته كاهش آلودگی هوای تهران به ریاست سازمان حفاظت محیط‌زیست كه طبق اساسنامه باید هر دو هفته یك بار تشكیل می‌شد، طی چهار سال، حدود هشت جلسه اعلام شد.پس از آن، این داستان تكراری هر ساله تكرار شد و از آنجا كه اهتمام جدی برای پیگیری طرح جامع كاهش آلودگی هوای پایتخت وجود نداشت، مسئولان دولتی برای آنكه از روند آسیب به شهروندان جلوگیری كنند، تنها راه باقیمانده را برگزیدند و به تعطیلی پایتخت رای دادند. حتی از مردم خواسته شد تا دست به دعا بردارند و برای بارش برف و باران و تغییر شرایط جوی دعا كنند. این در حالی است كه به گفته یوسف رشیدی، مدیرعامل شركت كنترل كیفیت هوای شهر تهران و بر اساس اعلام بانك جهانی، این تعطیلی‌ها روزانه 22 میلیون دلار خرج بر روی دست شهروندان تهرانی گذاشت.دوسال پیش بود كه همزمان با روز هوای پاك، اعلام شد طرح جامع كاهش آلودگی هوا «شكست خورده است.» محمدجواد محمدی زاده، رئیس سازمان حفاظت محیط‌زیست در ابتدا این گفته را تكذیب كرده و آن را بی‌اساس خواند. با اینكه هیچ‌گاه ارزیابی از طرحی كه به دنبال ساعت‌ها كار كارشناسی تدوین شده بود انجام نشد، محیط‌زیستی‌ها از كارشناسی نبودن طرح جامع كاهش آلودگی هوا سخن گفتند و تدوین طرح جدیدی را آغاز كردند. با این همه پس از گذشت حدود دوسال، هنوز محتوای طرح بازنگری شده كه گفته می‌شود برای تصویب به دولت ارائه شده است، نه تنها در اختیار رسانه‌ها قرار نگرفته بلكه دستگاه‌های دخیل در امر كاهش آلودگی هوا نیز از آن بی‌خبرند.